Kadın hastalıkları ile ilgili ilk lazer uygulamaları 1970’lerde başlamıştır. O dönemde lazer ilk olarak servikal kondilom tedavilerinde denenmiş, daha sonrasında ise laparoskopide pelvik patolojilerin tedavisinde, histeroskopide submukozal myom ve polip tedavilerinde ve tüp bebek tedavilerinde kendisine yer bulmuştur.
Bu bölümde “lazerle genital estetik alanları nelerdir? Hangi amaçlarla genital lazer kullanılır? Lazerle vajina gençleştirme, idrar kaçırma tedavileri, lazerle genital beyazlatma, siğil tedavileri, lazerle labioplasti ve vajina daraltma” gibi konularda detaylı bilgilere ulaşabileceksiniz.
2010’lu yılların başından itibaren ise lazer; vajinal daraltma, Stres Üriner İnkontinans (SUI) tedavisi, genital bölge renk açma ve genital bölge gençleştirme amaçları ile genital estetik pratiğine girmiştir. Bu alanlarda en sık olarak CO2 ve Erbium yag lazerler kullanılmaktadır.
Her ikisinin de kromoforu H2O (su) olmakla birlikte dalga boyları birbirinden farklıdır. Yani lazer ışığı dokuda su ile karşılaştıktan sonra ısıya dönüşerek dokuda geçici bir hasar (injury) oluşturmaktadır. Karbondioksit ve Erbium YAG lazerler farklı dermatolojik problemlerin tedavisinde ve kozmetik amaçla kullanılabilmektedir.
CO2 ve Er:Yag (Erbium YAG) lazerler genitalde ve vücudun farklı alanlarında, değişik fonksiyonel ve estetik endikasyonlarla kullanılabilmektedir.
Yumuşak dokuda eksizyon (dokuyu çıkartma),insizyon (kesme),ablasyon (yıkma),vaporizasyon (buharlaştırma) ve koagülasyonu (kanamayı durdurma) gibi cerrahi uygulamalarda kullanılabilmektedirler.
Bu amaçla dermatoloji, plastik cerrahi, jinekoloji, KBB, girişimsel ve endoskopik genel cerrahi branşlarında kendilerine yer bulmuşlardır.
Genital estetik ameliyatlarda ve fonksiyonel problemlerin giderilmesinde CO2 ve Erbium YAG lazerler önemli bir araç haline gelmiştir. İşlevsel açıdan kullanım alanları:
Genital Bölgede Molluscum Contagiosum
Lazerin genital estetik uygulama alanları:
Lazerle vajina daraltma işlemi (Lazer Vajinal Rejüvenasyon); lazer ışığının termal (ısı verici) ve ablatif (yıkıcı) etkileri ile vajinanın yenilenerek gençleşmesini ve vajinanın sıkılaşmasını sağlamaktadır. Lazerle vajina
Lazerle vajina daraltma yani "Lazer Vajinal Rejuvenasyon" (LVR) vajinanın anestezi ve cerrahi ihtiyacı olmadan hızlı ve kolay şekilde daraltılması, sıkılaştırılması ve gençleştirilmesi işlemidir. Rejüvenasyon kelimesinin anlamı ‘gençleştirme’ dir.
Vajina; doğumlar, hormonal değişiklikler, ilerleyen yaş ile birlikte kolajen yıkımının artması ile esnekliğini kaybedip genişler. Bu durum kadınlarda pek çok soruna yol açabilmektedir. En sık problem cinsel ilişki sırasında haz azalması ve his kaybıdır. Ayrıca; sık vajinal enfeksiyon, vajinadan gaz çıkması, vajinada devamlı bir bolluk hissi görülen diğer sorunlardır. Tüm bu problemler, kadınları lazerle vajina daraltma işlemlerine yönlendirmektedir.
Ultrason probuna benzer çubuk vajina içine tatbik edilir. Bu çubuk içinden vajina içine yayılan yüksek enerjili lazer ışığı dokuda bir inflamasyon (yangısal süreç) başlamaktadır. Inflamasyon bölgesine göç eden vücudun onarıcı hücreleri ve ‘fibroblast’ adı verilen hücreler dokunun yeniden canlanması için çalışmaya başlarlar. Bu süreçte fibroblastlar ‘kolajen’ ve ‘elastik’ bağ dokusu üretimini arttırırlar. Yeni sentezlenen taze bağ dokusu sayesinde doku gençleşmekte, yenilenmekte, sıkılaşmakta ve dokudaki kan dolaşımı artmaktadır.
Lazerle vajina daraltma vajinal genişlik ve cinsel ilişkide hissizlik problemi yaşayan, cinsel aktif tüm kadınlara uygulanabilmektedir. “Ameliyatsız vajina daraltma” olarak da bilinir. İşlemden yaklaşık 3 hafta sonra kadının kendisi ve eşi tarafından da hissedilebilir ölçüde bir sıkılaşma ve his artışı gelişmektedir.
Lazerle vajinal daraltma işlemlerine kombine şekilde bir genital estetik işlemi olan ‘O Shot’ da yapılabilmektedir. Orgazm aşısı olarak bilinen O Shot işleminin amacı cinsel ilişkide hazzı arttırmak ve orgazm fonksiyonunu kolaylaştırmaktır.
Aşağıdaki durumlarda vajinal lazer uygulaması yapılmamalıdır:
Vajinal lazer öncesi pelvik muayene ve gerekirse ultrason değerlendirmesi yapılır. Ultrason değerlendirmelerinde kanser şüphesi olmamalıdır. Vajinal muayenede yoğun enfeksiyon izlenen hastaların öncelikle bu enfeksiyonları tedavi edilmelidir. Ayrıca hastaların son bir yıl içinde yapılmış smear testlerinde herhangi bir patolojik durum olmamalıdır.
Bir yıl içinde smear testi olmayanlarda, işlem öncesi smear testinin yapılmasında fayda olacaktır. Lazer işlemi son derece ağrısız, konforlu bir uygulamadır. Yine de ağrı eşiği düşük olan hastalarda, işlemden 10-15 dakika önce vajina içine uyuşturucu krem sürülerek hafif bir anestezik etki sağlanabilir.
Lazer uygulaması sonrası büyük bir komplikasyon bildirilmemiştir. CO2 lazerlerde uygulanan enerji yüksek düzeyde ise enflamasyon süreci uzayabilir. Daha önce tespit edilememiş veya subklinik bakteriyel vajinoz gibi enfeksiyonlar da lazer sonrası belirti verir hale geçebilir. Bu tür hastalarda iyileşme hızında azalma, ödem ve ağrı problemleri görülebilir. Diğer taraftan nadiren de olsa vajina girişinde, vajinanın giriş kısmında kızarıklık, acı ve su toplaması gibi şikayetler de oluşabilir. Bu durum, işlem sırasında vajinal sınırın dışına çıkılmasına bağlıdır.
3 seans uygulamaya rağmen vajinal daralma veya idrar kaçırma şikayetleri açısından memnun kalmayan hastalara cerrahi önerilmelidir.
Lazerle vajina daraltma işlemi labioplasti, vajina beyazlatma veya genital estetik gibi işlemlerle birlikte yapılabilir. Hatta vajina genişleme sorunu ve sarkma problemi olmaksızın idrar kaçırması olan hastalarda; arka duvar vajina daraltma ve ön duvar lazer uygulaması kombine edilebilir.
Lazerle vajina daraltma işleminin ücreti İstanbul, Ankara ve İzmir gibi şehirlerde işlemin yapıldığı merkeze, işlemi yapan kişiye ve seans sayısına göre değişmektedir. Ücretlendirmeler konusunda klinik ile görüşmenizde fayda olacaktır. Kliniğimizde Monalisa Touch, Bela Dona ve Femilift isimli karbondioksit lazerler kullanılmaktadır.
Labioplasti ameliyatı (iç dudak estetiği) sarkmış, iri, düzensiz, koyu renkli ya da kırışık görünümdeki iç dudakların cerrahi olarak küçültülmesi, simetrik ve estetik açıdan düzgün görünüme ulaştırılması için yapılan bir operasyondur. Klasik labioplasti ameliyat tekniklerine alternatif olarak lazer teknolojisi ile kesim yapılması ‘lazer labioplasti’ olarak bilinmektedir. Amaç kanamanın daha az olmasını sağlamaktır. Ancak 2013 yılından bu yana lazer tecrübemize göre, çevre dokuya hasar verebileceğinden ve iyileşme sürecini uzatabileceğinden ötürü lazerle labioplasti operasyonunu önermemekteyiz.
Hastalar tarafından genital bölge renk açma talepleri özellikle son yıllarda hızlı bir artış eğilimindedir. Renk açma tedavileri ‘vulvar bleaching’ veya ‘pudenda bleaching’ gibi terimlerle de anılır. Ancak, ‘genital beyazlatma’ (whitening) veya ‘vajina beyazlatma’ tabirleri doğru değildir. Nitekim yapılan işlem beyazlatma değil, renk tonundaki açılma, ağarmadır.
Deride renk koyulaşması (hiperpigmentasyon),deri katmanlarında yerleşen pigment fazlalığına bağlı olarak oluşabilmektedir. Hiperpigmentasyon ırsi olabilir veya ilaç kullanımı, kronik hastalıklar, hormonal, postenflamatuar gibi sonradan ortaya çıkabilir. Lazer ile epidasyon, ağda, bu bölgeye kimyasal maddelerin uygulanması da renk koyulaşmasına neden olabilmektedir.
Genital bölge renk koyulaşmasının en sık sebepleri ise ultraviyole ışınlara maruz kalma, solaryum, doğum kontrol hapı kullanımı, PCOS, lazer epilasyon, ağda ve sigara tüketimi yer almaktadır. Bazı sistemik bazı rahatsızlıklar ve kullanılan ilaçlar da genitaldeki koyulaşmayı arttırıcıdır.
Ne tür sorunlara yol açar?
Kadınlarda, hatta ilginç şekilde son yıllarda erkeklerde ano-genital bölge renk açma işlemleri hızlı bir artış trendine girmiştir. Genital ve anal bölgedeki renk koyulaşması başta cinsel ilişkide güvensizlik olmak üzere, sosyal ve psikolojik anlamda bazı olumsuzluklara neden olabilir.
Prosedür için en sıklıkla CO2 lazer, Er:YAG lazer ve Q anahtarlı (Q-switched) lazerler kullanılmaktadır. Genital bölgede renk açılması, Er:YAG veya CO2 lazerlerin fraksiyonel başlığı ile dokuda oluşan termal etkiye bağlı ablasyon sonucunda derinin üst tabakasının soyulması sonucunda gerçekleşmektedir. Q anahtarlı lazerler ise daha derine, bazal tabakadaki melanositlerin salgıladığı melanine etki ederek renk açılması yapabilmektedir. Bu amaçla dövme silme, Café-au lait makülleri, doğum lekeleri, melasma, çil, yaşlılık lekeleri tedavilerinde kullanılmaktadır.
Deri rengini dermal komponentler, epidermal komponetler ve cilt altı kan damarlarından almaktadır. Dolayısı ile koyulaşma hangi bölgeye ait ise hedef de oraya yönelik olmalıdır.
Lazer uygulama öncesi lazerin enerjisi ve dansite parametreleri kişinin cilt rengine göre ayarlanır. Cilt rengi koyu olanlarda yanık, skar dokusu oluşumu ve postenflamatuar hiperpigmentasyon risklerinden dolayı enerji daha düşük dozlarda uygulanmalıdır. Açık tenlilerde doz bir miktar daha arttırılabilir.
Uygulama bölgesi tıraşlı olmalıdır. İşlem sedasyon veya lokal anestezi eşliğinde yapılabilir. Uygulamada, öncelikle genital alan iyotlu solüsyon harici (klorheksidin benzeri) bir dezenfektan solüsyon ile temizlenir ve kurulanır. Sonrasında hiperpigmente alan işaretleme kalemi ile dikdörtgen içine alınarak bölge lazerle taranır. Ortalama tedavi süresi 5 dakikadır. Seanslar gerektiği zaman 4-6 haftada bir olmak üzere 2-3 kez tekrarlanabilir.
Karbondioksit ve erbium lazerle renk açma işleminden birkaç günden sonra epidermal cilt esmerleşmekte ve daha sonra kendiliğinden soyulmaktadır. Alttan gelen canlı, parlak ve pembemsi cilt dokusu daha genç bir görünüm sergileyecektir. Ancak derinin rengini veren epidermis haricinde dermal pigment komponentleri ve damar yapıları da vardır. O yüzden herkeste elde edilen sonuçlar aynı ölçüde tatmin edici olamayabilir. Renk açılması ortalama %30-35 dolayında olmaktadır. Etkinliği arttırmak için aynı seansta bazı renk açıcı mezoterapi ürünleri de cilde enjekte edilebilir.
Lazer işleminden sonra birkaç hafta süreyle yanma, kaşıntı, batma, iğnelenme gibi şikayetlerin olması normaldir. İşlemden sonra verilecek topikal anestezikler, kortizon içeren kremler ve skatrizanlar bu sürecin daha rahat geçirilmesini sağlar. Genellikle cinsel ilişki yasağına gerek yoktur. Ertesi gün ılık suyla duş alınabilir ve genital bölge sabun ile yıkanabilir. Gerekli durumlarda ağrı kesici ilaçlar da kullanılabilir.
Nihai sonuçlar işlemden ortalama 1 ay sonra görülmektedir. Tek bir seans yeterli gelebileceği gibi, gerekli durumlarda 1-2 ayda bir 2-4 seans daha yapılabilir. Lazerle genital renk açma işlemi sonrasında bir ay süreyle güneşten korunmak önemlidir. Bu nedenle işlemin yaz aylarında yapılmaması daha uygundur.
Renk açma işlemleri sırasında özellikle lazerin enerjisi yüksek ayarlanırsa kişide kalıcı hipopigmentasyon, yanık, skar oluşumu, postenflamatuar hiperpigmentasyon (renk koyulaşması) gibi komplikasyonlara yol açabilir.
Vajinoplasti; vajinanın esnekliğini kaybedip genişlemesi nedeni ile yapılan ‘cerrahi vajina daraltma’ ameliyatıdır. Vajinoplastide vajen arka duvarından üçgen şeklinde doku kesip çıkartılır. Vajinoplasti ameliyatında kesme ve dokuyu koagüle etme işlemlerinin makas ve bistüri yerine lazerle yapılmasına ‘lazer vajinoplasti’ adı verilmektedir. Ancak doku planlarını iyi bilip, lazer ayarına tam hakim olmak gerekmektedir. Lazer ile vajinoplasti ameliyatları sık olarak uygulanmamaktadır.
Orgazm fonksiyonu santral, periferik ve çevresel faktörler ile ilintili karmaşık bir süreçtir. Kişinin seksüel stimulasyona rağmen orgazma ulaşamaması veya oldukça zor ulaşmasına ‘anorgazmi’ veya ‘orgazmik disfonksiyon’ denir. Diğer cinsel disfonksiyonlarda olduğu gibi anorgazmide de çözümlenmesi gereken sorunlar iç içedir.
Kadınların bir kısmı cinsel ilişki veya klitorisin masturbasyon ile uyarılması ile hiçbir şekilde orgazma ulaşamazken (klitoral anorgazmi),bir kısmı orgazmı yalnızca mastürbasyon yolu ile yaşayabilmektedir (koital anorgazmi).
Klitoral Anorgazmi: Hiçbir şekilde orgazm olamamak genellikle bilgi ve tecrübe eksikliklerine, vücudu yeterince keşfetmemiş olmaya ve erken çocukluk döneminden itibaren gelen farklı psikolojik faktörlere bağlıdır. Koital ve klitoral anorgazminin birlikte olduğu hastalarda, verilen cinsel terapilerle hızlı bir şekilde yol kat edilebilmektedir.
Koital Anorgazmi: Klitoral uyarı ile orgazm olabilen, ancak partnerleri ile cinsel ilişki sırasında hiç bir şekilde orgazm olamayan veya oldukça zor olabilen hastalar ‘koital anorgazmi‘ grubundadırlar. Bu hastaların tedavisinde cinsel terapilere ek olarak lazer ve radyofrekans gibi yöntemlerle kolajen üretiminin uyarılması, klitoral kan akımının arttırılması ve genital alanın sinirsel duyarlılığın arttırılması sağlanabilmektedir. Amaç, biyopsikososyal modeldeki öncelikle ‘biyolojik’ komponentin tedavisidir. Bu konuda lazer, radyofrekans, HIFU, kök hücre uygulamaları gibi enerji bazlı veya rejeneratif tedaviler umut vadetmektedir. Enerji bazlı tedaviler cinsel ağrı problemini azaltarak cinsel haz, uyarılma ve vajinal kayganlık üzerine de pozitif etkiler oluşturmaktadır.
Lazer, özellikle menopozal dönemde görülen şikayetler ve vajinal kuruluk sorununun tedavisinde de oldukça faydalar sağlamaktadır.
Menopozal Genitoüriner Sendrom (GSM) östrojen ve diğer seks steroidlerindeki azalmaya bağlı olarak genital bölgenin tamamı, idrar kanalı ve idrar kesesindeki epitel değişimleri sonucunda ortaya çıkan şikayetleri içerir. ‘Vulvovajinal atrofi (VVA)’, ‘ürogenital atrofi’, ‘atrofik vajinitis’ olarak da bilinir. Postmenopozal dönemdeki kadınlar bu semptomların bazen tamamını, bazen ise bir kısmını yaşamaktadırlar. Vajinal epitel ve üretral epitel embriyolojik olarak aynı ‘östrojen bağımlı’ doku orijininden gelişmektedir. Dolayısı ile menopoz dönemindeki östrojenin azalması her iki bölgeyi de birlikte etkiler.
Menopoz dönemindeki kadınların %50’sinin sorunu olan GSM’de vulva, vajina, üretra ve mesane en çok etkilenen organlardır. En sık görülen semptomlar;
Genital semptomlar;
Seksüel semptomlar;
Üriner semptomlar;
Yaşam kalitesi ve seksüalite;
GSM’de birinci basamak tedavi hormon içermeyen vajinal kayganlaştırıcı (lubrikan) ve vajinal nemlendiricilerin kullanılması ve cinsel ilişkinin sürdürülmesidir. Orta ve ileri düzeylerde, özellikle genital bölgede acı, yanma şikayetleri olan, cinsel ilişkide ağrı sorunu yaşayan, idrar tutma veya yapma ile ilgili şikayetleri bulunan hastalarda ise verilen lokal östrojen tedavileri oldukça etkilidir ve iyi tolere edilebilmektedir. Bu sayede vajina epiteli kalınlaşmakta, vajinal salgılar artmakta, vajinal flora düzelmekte ve vajinal PH düşmektedir. Genel olarak vajinal kuruluk şikayeti ve ürogenital semptomlar azalmaktadır. Ancak, özellikle meme kanseri tedavisi görmüş veya memede şüpheli lezyonları nedeni ile takip altında olan hastalara östrojen tedavisi verilemeyeceğinden ötürü, fraksiyonel vajinal lazerler kullanılabilmektedir.
Menopoza bağlı şikayetleri (GSM) yoğun olarak yaşayan hastalarda;
Dış genital bölgedeki cilt incelmelerinde de vulvar lazer uygulamaları tercih edilebilmektedir.
Genital siğiller; HPV (Human Papilloma Virüs) etkisinde dış genital alanda ve anüs çevresinde yaşamın her döneminde ortaya çıkabilmektedirler. Görünüm açısından ve partnere bulaştırma riski açısından rahatsızlık vericidirler. Siğiller medikal yöntemlerle veya cerrahi olarak çıkartılır. Lazerle genital siğil tedavisi lokal anestezi ile kısa sürede yapılmaktadır. İşlem son derece ağrısız, acısızdır, diğer yöntemlere göre iz bırakma riski de daha azdır. Gerekli durumlarda işlem birkaç seans tekrarlanabilir.
Lichen sclerosus atroficus (Liken skleroz); özellikle genital bölgeyi tutabilen, ciltte incelme ve buna bağlı pek çok şikayetlere sebep olabilen, otoimmün özellikli olduğu düşünülen, kronik, yangısal (inflamatuar) bir deri hastalığıdır. Genital bölgeyi, perineyi, anüs çevresini tutabilir. Vajinal tutulum ise son derece nadirdir. Gerçek sıklığı tam olarak bilinmemekle beraber, her 59 kadının birinde olduğu düşünülmektedir.
Lichen sclerosus hastalığı olan kadınlarda; genital bölgede ağrı, yanma, batma hissi, kaşıntı, dar pantolon giyememe, cinsel ilişkide ağrı, cinsel haz alamama, orgazm sorunları ve idrar yaparken yanma gibi problemler izlenebilmektedir. Bu hastalara tedavi uygulanmazsa vulvar mimari giderek bozulmaktadır. Kanser görülme riskinin de %2-6 arasında olduğu ifade edilmektedir. Tedavide kısa süre ile kortizon içeren hormonlar kullanılabilmektedir.
Liken skleroz hastalığının semptomatik tedavisinde fraksiyonel karbondioksit lazerler de kullanılabilmektedir. Enflamatuar cilt dokusunun lazer ile yeniden alevlendirilerek enflamasyonun daha da arttırılması ‘itfaiyecilerin yangını yangınla söndürme’ mantığına benzetilebilir. Alevlenen bu enflamasyon sürecini iyileşme dönemi izleyecektir. Lazerle lichen sclerosus tedavisinde hasta memnuniyeti oldukça fazladır.
Lazerle vajinal rugasyon, azerle vajina içi cilt katlantılarının oluşturulmasıdır. Cinsel ilişki sırasında hazzı arttıran en önemli noktalardan biri de vajina içinde ‘Ruga’ adı verilen mukozal katlantılardır. Bu katlantılar (vaginal rugae) cinsel ilişkide sürtünmeyi ve baskıyı arttırıp her iki partnerde cinsel ilişki sırasında hazzı arttırmaktadır. Doğum, yaşlanma ve menopoz süreci gibi nedenlerle rugaların silinmesi, silik hale gelmesi durumunda kadın ve erkek eşte cinsel haz azalmaktadır. Lazerle yapılan tek seanslık uygulamayla vajinal rugalar yeniden daha belirgin hale getirilebilmektedir.
Üriner inkontinans; istemsiz idrar kaçırma demektir. Stres tip inkontinans, karın içi basıncının arttığı öksürme, hapşırma gibi durumlarda idrar kaçırma demektir. Hafif-orta düzey stres inkontinans tedavisinde lazer tedavisi oldukça başarılı sonuçlar vermektedir.
İşlem aynı lazerle vajina daraltma tedavisinde olduğu gibi yapılmaktadır. Tek farkı, lazerle taranan bölgenin vajinanın ön duvarı olmasıdır. Amaç vajina ön duvarı komşuluğundaki mesane tabanı ve üretra boynuna yönelik lazer atışları ile kolajen üretiminin sağlanması, dokunun kanlanması ve yenilenmesidir. Tüm işlem ortalama 3 dakika kadar sürer. Tedavi cevabına göre 2 ay ara ile 2-3 seans uygulanabilir.
Lazerle idrar kaçırma tedavisi işleminin ücreti İstanbul, Ankara ve İzmir gibi illerde operasyonun yapıldığı kliniğe, işlemi uygulayan hekime ve seans uygulama sayısına göre değişmektedir. Ücretlendirme ve maliyetler konusunda klinik ile görüşmenizde fayda olacaktır. İstanbul ve Ankara kliniğimizde Monalisa Touch, Bela Dona ve Femilift isimli fraksiyonel karbondioksit (CO2) lazerler kullanılmaktadır.
Doç. Dr. Süleyman Eserdağ tarafından genital estetik cerrahisi ve seksoloji alanlarında verilen kurs, eğitim ve toplantıların bir kısmını aşağıdaki bölümlerden inceyebilirsiniz.
Copyright 2023 Doç. Dr. Süleyman Eserdağ. Hera Vajinismus Tedavi Derneği Katkılarıyla. Tüm Hakları Saklıdır. Yasal Uyarı